PRIJAVA
Grad Ulcinj, smješten na crnogorskoj obali Jadranskog mora, danas je prepoznat kao jedno od turistickih središta Crne Gore. Ipak, njegov prelazak iz osmanske u crnogorsku vlast krajem 19. stoljeća bio je sve osim miran. Ovaj tekst donosi hronologiju događaja koji su doveli do toga da Ulcinj, grad sa pretežno albanskim stanovništvom, bude predat Crnoj Gori 1880. godine, uprkos snažnom lokalnom otporu i političkim previranjima u regiji.
Historijski kontekst Do kraja 19. stoljeća Ulcinj je bio pod upravom Osmanskog Carstva, u sastavu Skadarskog vilajeta. Grad je imao važnu pomorsku funkciju, bio poznat po trgovini i brodogradnji, te je imao viševekovnu tradiciju albanskog prisustva.
Berlinski kongres 1878: Početak krize Nakon ratova između Osmanlija i balkanskih zemalja (1876–1878), Rusija i Osmansko Carstvo potpisuju Sanstefanski mirovni ugovor. No, zbog intervencije zapadnih sila, sazvan je Berlinski kongres. Njime se Osmansko Carstvo obavezalo da preda određene teritorije Crnoj Gori, među kojima je prvobitno bio i grad Skadar.
Međutim, zbog protivljenja lokalnog albanskog stanovništva i nestabilnosti u regionu, odluka o predaji Skadra je zamijenjena zahtjevom da se Crnoj Gori dodijeli Ulcinj.
Otpor albanskog stanovništva (1878–1880) Vest o predaji Ulcinja izaziva žestoku reakciju među Albancima. Liga u Prizrenu, politička organizacija osnovana radi zaštite albanskih teritorija, organizira odbranu grada. Formirane su milicije, postavljene barikade, a stanovnici su se masovno uključivali u otpor.
Međunarodni pritisci i pomorska blokada Velike sile (Velika Britanija, Austro-Ugarska, Italija) izvršile su pritisak na Osmansko Carstvo da sprovede odluku Berlinskog kongresa. U oktobru 1880. godine, evropske sile uvode pomorsku blokadu Ulcinja, kako bi prisilile Osmansku vlast da se povuče.
Predaja Ulcinja Crnoj Gori (novembar 1880.) Nakon višemjesečne krize, Osmansko Carstvo se povuklo, a Ulcinj je 26. novembra 1880. zvanično predat Crnoj Gori. Mnogi Albanci su tada napustili grad i naselili se u Skadru i drugim dijelovima Albanije.
Vremenska linija događaja
- 1571. – Ulcinj prelazi iz ruku Mletaka u Osmansko Carstvo.
- 1876–1878. – Balkanski ratovi protiv Osmanskog Carstva.
- 3. mart 1878. – Sanstefanski mir: Skadar predviđen za Crnu Goru.
- 13. juli 1878. – Berlinski kongres: umjesto Skadra, Crnoj Gori se obećava Ulcinj.
- 1879–1880. – Liga u Prizrenu organizira otpor predaji Ulcinja.
- oktobar 1880. – Pomorska blokada Ulcinja od strane evropskih sila.
- 26. novembar 1880. – Ulcinj zvanično predat Crnoj Gori.
Zaključak Ulcinjska kriza je bila jedan od ključnih trenutaka u formiranju moderne teritorijalne karte Balkana. Iako se Ulcinj danas nalazi u sastavu Crne Gore, njegovo historijsko nasljeđe i kulturna povezanost s albanskim narodom ostaju duboko ukorijenjeni u identitetu grada.
