PRIJAVA
Nacionalni spomenici Tuzlanskog kantona (54/54)
Zavod za zaštitu i korištenje kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa Tuzlanskog kantona, u okviru projekta „Predstavljanja i afirmacije nacionalnih spomenika Bosne i Hercegovine sa područja Tuzlanskog kantona u elektronskim i drugim aktuelnim medijima“, kroz posebno pripremljene stručne priloge (tekst i odabrane fotografije), prezentuje sve nacionalne spomenike sa područja Tuzlanskog kantona, koji ujedno predstavljaju najvrijednija dobra našeg naslijeđa.
Prezentovanje pojedinih nacionalnih spomenika a u cilju nihovog afirmisanja u javnosti nastavljamo sljedećim prilogom:
Spomenik „Husinski rudar“ u Tuzli
Na 29. sjednici Komisije za očuvanje nacionalnih spomenika održanoj 16. maja 2019. godine u Sarajevu, donešena je odluka o proglašenju dobra Spomenik – Husinski rudar (Spomenik rudarima palim u Husinskoj buni i revoluciji), Grad Tuzla nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine. Peticiju za proglašenje ovog dobra spomeničkog i umjetničkog naslijeđa nacionalnim spomenikom BiH podnio je Zavod za zaštitu i korištenje kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa Tuzlanskog kantona, koji je „Husinski Rudar“ evidentirao kao dobro naslijeđa još 24. aprila 1987. godine.
Ovo je 54ti proglašeni nacionalni spomenik na Tuzlanskom kantonu, a 20ti na području Grada Tuzla.
Spomenik je podignut 1956. godine u parku nekadašnjeg Radničkog doma „Moša Pijade“ (danas BKC) u Tuzli. Autor spomenika je Ivan Sabolić, akademski vajar iz Zagreba.
Monumentalni spomenik predstavlja rudara sa puškom u desnoj ruci, visoko podignutoj iznad glave i rudarskom krampom u lijevoj ruci. Rudar je napravljen od patinirane bronze i visok je 8 metara. Postavljen je na stepenasti betonski postament obložen crnim granitnim pločama. Donji dio postamenta je veličine 544 x 448 x 120 cm, a gornji 230 x 195 x 55 cm.
Na gornjem dijelu postamenta uklesan je tekst: „RUDARIMA PALIM U HUSINSKOJ BUNI 1920 I NARODNOJ REVOLUCIJI 1941-1945, RUDARI KREKE 27. JULA 1956“
Spomenik je podignut u sjećanje na Husinsku bunu kako je prozvan štrajk rudara iz 1920. godine. Ovaj događaj u historiografiji se razmatra u okvirima radničkog pokreta koji se javio neposredno nakon Prvog svjetskoga rata. Također, mnogi od boraca sa ovog područja koji su poginuli u narodnooslobodilačkoj borbi 1941-1945. godine su bili upravo rudari.
Inicijativa za podizanje spomenika Husinskom rudaru pokrenuta je 1952. godine od strane Pašage Mandžića. Odbor za izgradnju spomenika utvrdio je i temu spomenika (rudar koji odbacuje alat, a uzima pušku i odlazi u borbu). Uloga savjetnika za izbor rješenja pripala je Ismetu Mujezinoviću, a izvedena je prema vajarskom rješenju skulptora Ivana Sabolića. Nacionalni spomenik čine skulptorsko djelo i park u koji je postavljeno.
Danas su dijelovi spomenika usljed negativnog uticaja atmosferalija djelimično oštećeni i zahtjevaju adekvatan tretman.
Spomenik ima visoku umjetničku, izvedbenu i ambijentalnu vrijednost. Vrijeme nastanka, autentične graditeljske i umjetničke karakteristike, historijska i simbolična vrijednost jesu povod da se ovaj spomenik stavi na viši nivo zaštite, odnosno proglasi nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine.
Projekat „Predstavljanja i afirmacije nacionalnih spomenika Bosne i Hercegovine sa područja Tuzlanskog kantona u elektronskim i drugim aktuelnim medijima“, tokom 2018/2019. godine, provodio je Zavod za zaštitu i korištenje kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa Tuzlanskog kantona, uz saglasnost i podršku nadležnog Ministarstva za kulturu, sport i mlade TK.
